Doğru “meslek seçim” zorlu bir süreçtir. Üstelik çok da kişisel…

Ortalama ücret, istihdam büyüme oranı, stress seviyesi, gibi kriterler kullanılarak mesleklerin kıyaslanması mümkün… Tüm dünyada çeşitli kurumlar bu konularda çalışıyor, önü açık, en “iyi” mesleklere ilişkin önerilerde bulunuyor… Bakın, Amerika Birleşik Devletlerinin önde gelen yayın organlarından U.S. News Meslek Sıralaması yaparken hangi kriterleri kullanıyor…

İlk olarak, en yüksek istihdam talebi olan meslekler belirleniyor daha sonrasında da, bu meslekler istihdam büyüme oranı, ortalama maaş seviyesi gibi objektif kriterler ile stres seviyesi ve iş-yaşam dengesi gibi sübjektif kriterler kullanılarak kendi içlerinde sıralanıyor.

Bu çalışmanın sonunda ABD’nin en gözde sektörü sağlık olmuş… Sağlık içerisinde de diş hekimliği…

US News bu değerlendirmeyi yaparken iki aşamalı bir metod kullanmış:

• US News’un listesinde yer alacak meslekler seçilmiş
• Bu meslekler aşağıda detaylı olarak anlatılan şekilde çeşitli kriterlere göre sıralamaya konulmuş.

Aşağıda yer verilen değerleme modeli, US News’da 13 Ocak 2015’de yayınlanmıştır:

Mesleklerin Seçilmesi
2015 yılı sıralamasında yer alacak meslekleri belirlemek için ilk olarak en yüksek istihdam talebi olan, yani ABD Çalışma Bakanlığının İş Gücü İstatistikleri Bürosu’na (bizim TÜİK, Çalışma Bakanalığı benzeri bir Kurum) göre 2012 ile 2022 yılları arasında en çok işe alımın gerçekleşmesi beklenen meslekleri belirleyerek işe başladık. Daha sonra, listenin en başında yer alan meslekler 2015 yılının En İyi Meslekleri analizi ve sıralamasına dahil edilmek üzere seçildi.

Mesleklerin Sıralanması
U.S News meslekleri genel bir listede, aşağıdaki başlıklarla, birbirinden farklı altı adet iş sektörüne ayırarak sıralandırıyor: Ticaret Sektöründeki En İyi Meslekler, Yaratıcı Endüstriler Sektöründeki En İyi Meslekler, Sağlık Hizmetleri Sektöründeki En İyi Meslekler, Sosyal Hizmetler Sektöründeki En İyi Meslekler, Teknoloji Sektöründeki En İyi Meslekler.

Meslekler tüm hesaplamalar yapıldıktan sonra toplam puanlarına göre sıralanıyor
…
Sıralama yapılırken, yedi farklı değerlendirme kriteri kullanılmakta ve her bir kritere 0 ila 10 arasında bir puan verilmekte. Toplam puanın hesaplanmasında, değerlendirme kriterleri aşağıdaki gibi ağırlıklandırılarak kullanılmakta:

Değerlendirilme kriterleri ve ağırlıkları:

• On Yıllık Tahmini Büyüme Hacmi (% 10)
• On Yıllık Büyüme Yüzdesi (% 10)
• Ortalama Ücret (% 30)
• Mesleki İşsizlik Oranı (% 20)
• İstihdam İmkanı Seviyesi (% 20)
• Stres Seviyesi (% 5)
• İş – Yaşam Dengesi (% 5)

Değerlendirme Kriterleri:

1) On yıllık tahmini büyüme hacmi: Büyüme hacmi, ABD Çalışma Bakanlığı İş İstatistikleri Bürosu’nun (İBB), bir meslek kolu için on yıl içerisinde açılacağını tahmin ettiği yeni işlerin/pozisyonların sayısının toplamıdır.  Örneğin, İİB, 2012 ve 2022 yılları arasında ABD’de 23,300 adet yeni diş hekimliği pozisyonu açılacağını tahmin ediyor.

Bu kriter neden önemli? Hızlı büyüyen bir meslek kolunda, gelecekte çok sayıda iş imkanı doğması yüksek ihtimal dahilindedir. Bu nedenle bu kritere büyük önem verilmektedir.

Puan nasıl hesaplanıyor? Tahmini büyüme hacmi rakamları 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülüyor:

2) On yıllık büyüme yüzdesi: On yıllık büyüme yüzdesi, bir iş kolundaki tahmini istihdam artışı oranıdır.  Örneğin, 2012 ila 2022 yılları arasında açılması beklenen diş hekimliği pozisyonlarının tahmini büyüme oranı %15.9’dur.

Bu kriter neden önemli? On yıllık büyüme oranı bir mesleğin ne hızda yayıldığını gösterir.  Yüksek büyüme oranları bu alanda çalışanlara talebin arttığını göstermektedir. İİB, ABD’deki toplam istihdamın 2012 ve 2022 yılları arasında %10.8 oranında artacağı tahmin ediliyor. Ortalamanın üstünde büyüme göstermesi beklenen meslekler, hızlı büyüyen meslekler olarak kabul edilmektedir.

Puan nasıl hesaplanıyor? Mesleklerin yayılma hızı yüzdeleri 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülüyor.

3. Ortalama ücret: Ortalama ücret, İİB’nin verilerine göre, bir meslek mensubunun ABD’de aldığı ortalama ücrettir.

Bu kriter neden önemli? Birçok insan daha yüksek gelirli işleri tercih etmektedir.

Bu puan nasıl hesaplanıyor? Ortalama ücreti (ABD Dolar cinsinden) sayısal bir puana dönüştürmek için, ücretin karesi alınıp çıkan sayı 40’a bölünüyor. En yüksek puan 10.

4. Mesleki İşsizlik Oranı:  Mesleki istihdam oranı, o meslek alanında istihdam edilmiş olan kişilerin sayısının o meslek mensuplarının tümünün sayısına bölünmesi suretiyle bulunan orandır.

Bu kriter neden önemli? Yüksek oranda işsizliğin yaşandığı meslek alanlarında iş bulmak daha zordur.

Puan nasıl hesaplanıyor? Mesleki işsizlik oranları 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülüyor.

5. İstihdam İmkanı Seviyesi: Bu kriter, iş arayan kişi sayısını, mevcut açık pozisyon sayısına oranlayarak, bir meslekteki istihdam imkanının seviyesini belirler.

Örneğin, İİB, ABD’de küçük ilçeler ve kırsal kesimlerde hemşire ihtiyacının yüksek olacağını öngördüğünden, bu mesleğin istihdam imkanı seviyesi yüksektir.  Buna karşın yine İİB, ABD’de hukuk fakültesinden mezun olacak öğrenci sayısının hukuk alanında mevcut bulunan açık pozisyon sayısından daha fazla olacağını dolayısı ile de rekabetin yüksek olacağını öngörmekte olduğundan, hukuk alanının istihdam imkanı seviyesi düşüktür.

Bu kriter neden önemli? İİB’ye göre önümüzdeki on yıl içerisinde iş bulmanın nispeten daha kolay olacağı bir alanda kariyer yapmak isteyen bir kişi, istihdam imkanları diğerlerine göre daha yüksek olan bir mesleği tercih etmelidir.

Puan nasıl hesaplanıyor? İİB, her meslek için, istihdam imkanı seviyesine ilişkin bir sözel derecelendirme yapmaktadır. Bu derecelendirmeler 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülmektedir.

6. Stres seviyesi: Bu kriter, bir meslek mensubunun günlük olarak maruz kalabileceği stres miktarını göstermektedir.

Bu kriter neden önemli? Bir bireyin iş yerinde yaşadığı stres seviyesi yaşam kalitesini düşürebilir, sağlığını olumsuz biçimde etkileyebilir ve kişinin yaptığı iş hakkındaki düşüncesini değiştirebilir.

Puan nasıl hesaplanıyor? US News editörleri yaptıkları mülakatlar ve araştırmalar ile her bir mesleğe ilişkin stres-seviye oranlarını belirlemektedirler. Bu kriterin her bir mesleğe ilişkin ortalama stres seviyesini göstermesi amaçlanmıştır. Ancak stresin kişiden kişiye ve kişilerin içinde bulundukları özel iş koşullarına göre büyük oranda farklılık gösterebileceği, subjektif olduğu, unutulmamalıdır.

Stres seviyesine ilişkin değerlendirmeler 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülmektedir.

7. İş-yaşam dengesi. Bu kriterin hedefi bir mesleğin kişinin yaşam tarzını ne kadar etkilediğini ölçmektir.

Bu kriter neden önemli? Kariyer, hedefler, sağlık, aile ve boş zaman arasında doğru dengeyi kurabilmek iş performansını daha iyiye götürebilir.

Puan nasıl hesaplanıyor?
U.S News editörleri yaptıkları mülakatlar ve araştırmalar ile her bir meslek için iş-yaşam dengesini belirlemekte ve derecelendirmektedirler.  Stres seviyesi değerlendirmelerinde de olduğu gibi, iş-yaşam dengesinin kişiden kişiye ve iş koşullarına göre değişiklik göstereceği unutulmamalıdır.

İş-yaşam seviyesine ilişkin değerlendirmeler 0 – 10 arasında bir puana dönüştürülmektedir.