AFOROZDAN FESTİVALE ORTAÇAĞ KÜLTÜRÜNDE KİLİSE-TİYATRO İLİŞKİLERİ
Konferans: Prof. Dr. Murat Tuncay
Kısa özet:
Tek tanrılı dinlerin sanatla arası oldubitti çok parlak olmamıştır. Çünkü sanat sürekli yeni biçimler üreterek insanlara estetik haz veren heyecanlar yaratır. Var olan eski düzenin temel taşlarını, ilkelerini sorgular. İnsanın bu dünyada başına gelenler karşısında direnme ve değiştirme gücünü besler. Kaderin değişmezliği ilkesine boyun eğmek yerine yaşamın daha iyi bir dünyaya doğru değiştirilebileceğini, bu değişimin gerekliliğini vurgular. Dogmalara karşı çıkarak insanları inanmakla yetinen varlıklar olmanın ötesine geçirir; düşünen ve yeni doğrular üreterek yaşamı daha iyi, doğru ve güzel kılmaya yöneltir. Bu yönelişti dinin değişmez öngörülerine karşı alternatifler üretir. Korku verine haz üreterek cemaat kültürü içinde düzene sokulan insanların kafalarını karıştırır. Uzun yüzyıllar boyunca Kilise’nin sanata bakışı böyle olmuştur.
Kilise’nin sanatlar içinde en çok tiyatroya ve tiyatroculara karşı çıkması; ama zaman ilerledikçe çeşitli faktörlerin etkisiyle, Tiyatral ve Dramatik öğeleri kullanarak etkili dinsel seremonilere, giderek yortularda günlerce süren gösterilere yönelmesi elbette raslantısal değildir. ORTAÇAĞ KÜLTÜRÜNDE KİLİSE-TİYATRO İLİŞKİLERİ tek tanrılı dinlerde Din-Sanat ilişkisini ana çizgilerle irdelemeyi amaçlıyor. Kilise Mimari den Resim’e, Müziğe Heykele, Edebiyata kilise ve savunduğu değerlerin yüceltilmesi görevlerini verirken, siparişler açarken, bunları yapan sanatçıların sırtlarını sıvazlarken Tiyatro ve Tiyatroculara karşı olumsuz tavrının çıkmaz noktaları ve bunların aşılmasının ilginç öyküsü bu konuşmada ana çizgileriyle ele alınacaktır.
Prof. Dr. Murat Tuncay Kimdir?
1948 ‘de Ankara’da doğdu. İlköğrenimini Ankara’da, Orta öğrenimini 1968 ‘de TED Ankara Koleji’nde bitirdi. Lisans eğitimini 1972’de; Yüksek Lisansını 1974 Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Kürsüsü’nde tamamladı. Tiyatro Bilimi alanında Türkiye’de ki ilk Yüksek Lisans diplomasını aldı.
1973-1976 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Film Radyo ve Televizyonla Eğitim Merkezi’nde Seslendirme Uzmanı olarak çalıştı. Bu kurumda Diskotek şubesinin kuruluşunu gerçekleştirdi. Çok sayıda kısa ve uzun metrajlı film ve Tv eğitim programının seslendirme tasarım ve uygulamalarını yaptı.
1976’da yeni açılan Ege Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Tiyatro Bölümü’ne Asistan olarak atandı.”Tiyatroda Dil-Tavır Sorunu ve Musahipzade Celâl’in Oyunlarında Yansıması” konulu teziyle 1981 da Bilim Doktoru ünvanını aldı.
1982 de Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesine Araştırma Görevlisi olarak atandı. 1983 de Öğretim Görevlisi, 1985 de Yardımcı Doçent, 1987 ‘de Doçent oldu.
1993 de Profesörlüğe yükseltildi. 1996’da Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanlığı ‘na atandı. 1998 de Sahne Sanatları Bölüm Başkanı oldu. 12.Ekim.2015 tarihinde yaş haddinden emekli oldu.
İzmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı ve İzmir Çağdaş Kültür ve Sanat Etkinlikleri Derneği’nin kurucu üyeliklerini yaptı.
Iksev, Assitej, Unima, Tiyatro Eleştirmenleri Birliği, Çağdaş Oyun Yazarları ve Çevirmenleri üyelikleri yanında İzmir Çağdaş Sanat ve Kültür Etkinlikleri Derneği (İzçaksed) İkinci başkanlığını sürdürüyor.
Bu yıl Türk Tiyatro Bilimi ve Sanatına yaptığı ömür boyu katkılardan ötürü kendisine Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesince, Muhsin Ertuğrul Tiyatro Emek Ödülü verildi.
Verdiği Dersler
- Lisans düzeyinde : “Tiyatro Tarihi ve Kuramları”, “Sahne Efektleri” ”Dramaturgi”,”Dramatik Yazarlık”, ”Dil-Diyalog” ;
- Lisansüstü düzeyde : “Tiyatral Anlatımda Güldürü”,”Dramatik Estetik”, ”Dramatik Anlatımda Müzik”
Kitapları
- TİYATRODA DİL-TAVIR SORUNU VE MUSAHİPZADE CELAL’İN OYUNLARINDA YANSIMASI (5 Cilt), Devlet Tiyatroları İç Eğitim Dizisi C:I No: A/43 Ankara 1988; C: II-V, No: A/ 44–47 Ankara 1989
- BENDEN SONRA TUFAN OLMASIN –Muhsin Ertuğrul’un Anıları- (Prof. Dr. Özdemir Nutku ve Dr. Efdal Sevinçli ile birlikte), Dr. Nejat Ferit Eczacıbaşı Vakfı Yayınları İstanbul 1989
- ORTACAĞ TİYATROSUNDA DİNSEL OYUNLAR VE EVERYMAN İBRET OYUNU, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları No: YK:92.005.092 İzmir 1992
- MUSAHİPZADE CELAL TİYATROSUNDA OSMANLI TAVRI, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Mimesis Kitaplığı No.5 İstanbul 2004
- SAHNEYE BAKMAK –Tiyatronun Temel Kavramlarına Bakış – C:1 Mitos Boyut Yayınları Tiyatro-Kültür Dizisi No:100 İstanbul 2010
- ORTAYAŞ MIZIRTILARI – Şiirler – Duvar Yayınları 12 İzmir 2010
- SAHNEYE BAKMAK –Tiyatronun Temel Kavramlarına Bakış – C:2 Mitos Boyut Yayınları Tiyatro-Kültür Dizisi No:104 İstanbul 2011.
- SAHNEYE BAKMAK –Tiyatronun Temel Kavramlarına Bakış – C:3 Mitos Boyut Yayınları Tiyatro-Kültür Dizisi No:117 İstanbul 2013
- HINZIR KAYGILAR – Şiirler – Duvar Yayınları 24 İzmir 2013
- ORTAÇAĞ TİYATROSU Mitos Boyut Yayınları Tiyatro-Kültür Dizisi No:125 İstanbul 2014
- ŞİŞMAN KADIN ÖLMEZ OPERA BİTMEZ. -Opera İncelemeleri- Opus kitap Yayınları No: 3 İstanbul 2014
- İŞTE BÖYLE HANIM KIZIM – Şiirler – Duvar Yayınları İzmir 2017
- ÖKÜZÜN KARISININ RÜYASI – Şiirler – Duvar Yayınları İzmir 2019 (Basılıyor)
- Tiyatro Tarihi, Dramaturgi ve Müzikli Tiyatro alanında yayınlanmış çok sayıda eleştiri ve incelemeleri yanısıra ülkemizin, sanat ve kültür sorunları üzerine süreli yayınlarda makaleler yazdı. Dramatizasyonları, oyunları, Librettoları var.
Radyo Dizisi
- Tiyatro Sözlüğü / TRT Radyo 1 Nisan-Mayıs 1980
Televizyon Senaryoları
- Tanzimat’tan Günümüze Oyun Yazarlığımız / Mayıs-Haziran 1984
- Ölümünün 15. Yılında Bir Söz Ustası: Suat Taşer 1998
Oyunlar
- FUHŞUATİK: Müzikal 2 Perde/ İzmir – 2001
- TOPAÇ ŞAHAP İLE ARANJMAN ASUMAN (İzmir 2002)
- BAYAT KAZANOVA (İzmir 2003)
- YENİ VATAN, YENİ TOPLUM, YENİ DEVLET (1923–1938) / İzmir – 2002
- AÇ GÖZÜNÜ ADAMIM / 2003-İzmir
- ÇANAKKALE ÇANAKKALE / Dramatik Kolaj 2005– Oratoryo Librettosu 2007
- AYDINLIĞIN ADI ATATÜRK / Dramatik Kolaj 2006 Oratoryo Librettosu 2008
- YÜRÜYELİM ARKADAŞLAR / Dramatik Kolaj 2010
- TAPINAĞIN SON AKŞAMI / Libretto 2013 (Besteleniyor)
- ERZURUM YOLLARINDA / Dramatik Kolaj 2015
Etkinlik Puanı: 10 (tüm programlar)